البته این تقسیم بر اساس کیفیت نمازها و اقسام نمازگزارها است.

1.       نماز ناب : نماز ناب نمازی است که با بالاترین درجه از عشق و معرفت و بیشترین خشوع و حضور خوانده شود . نمازی که در آن خاطر نمازگزار آنی غافل از خدا و معطوف به دنیا نشود و نمازگزار به گونه ای در آن غرق شود که اگر تیر از پایش در آورند متوجه نشود .نماز ناب مخصوص انبیائ و اولیائ است و مقام والایش مرهون همین نماز است . آری نماز ناب چنین اثری دارد . عارفانی چون محمد (ص) ، علی (ع)و علی ابن الحسین (ع) باید که چنین نماز بگزارد . انسانهای معصوم و برگزیده ای که دسترسی به مقام و نماز آنان برای دیگران میسر نیست .

2.       نماز پر آثار :نمازی است که آگاهانه و عاشقانه بگزارند . نمازی ناب و پر از حضور ، توسط انسانهای خالص و ناب . این گونه نماز ها در انسان سازی و جامعه سازی نظیر ندارد و مخصوص عارفان و بندگان صالح خدا هستند . افسوس که عارفان در جامعه بسیار اندکند .

پروردگارا عرفان نماز را به ما عطا فرما و ما را به گزاردن نماز عارفانه موفق ساز .

3.        نماز موثر : چنانچه آفات نماز یعنی جهل ، ضعف ، 

سهو وریا را به آگاهی ، ایمان ، توجه و اخلاص بدل سازیم نمازمان نماز موثری خواهد بود . آنان که نماز موثر و سازنده به جای می آورند بسیار کمتر از کسانی هستند که نماز کم اثر می خوانند . این نماز، نماز مومنانی است که اهل علم و معرفتند.

4.          نماز کم اثر :  نمازی است که غالباً از اول وقت

خود به تاخیر می افتد و چنانچه در آغاز وقت خوانده شود باز هم با توجه کامل و حضور دل خوانده نمی شود این نماز همان نماز ساهی و غافل است . در دوره فرعون آمده است : وای بر نماز گزاران ، همان نماز گزارانی که از نماز خود فراموش می کنند ( فراموشکار در نماز خود هستند .)

با توجه به آنچه گفته شد بعضی از آفات نماز ضعف ایمان و فراموشی است.

بکوشیم که ضعف را به قوت و سهو را به توجه بدل سازیم . ساهی نماز نباشیم و مستحق ویل نگردیم . نماز پر اثر بگذاریم  و از آن بهره برداریم .

5.        نماز بی اثر : نمازی است که نماز گزارنده آن را نه

از روی اعتماد و به عنوان یک تکلیف بلکه برای چشم و گوش دیگران و به عنوان یک فریب می خواند و چون نمازش خالی از انگیزه های خدائی و به دور از آگاهی و احساس تعهد و مسئولیت است گاهی نماز می خواند و گاهی نمی خواند .

وقتی که در حضور مردم است می خواند و هنگامی که در خلوت است نمی خواند حال که نماز حضور در محضر مردم نیست بلکه حضور در محضر پروردگار  است و او همیشه و هرجا حاضر و ناظر است .

چنین نمازی نه تنها بی اثر و فاقد آثار نیک می باشد بلکه زیانبار است . همانند خوراک فاسد است زیان فردی دارد و چون برای فریب است زیان جمعی دارد. از این رو نه تنها نزد خدا فاقد ارزش است بلکه از گناهان است . آیا نباید نماز گناه آلود و بی ارزش و بی اثر را غیر معتبر بشمارد و مهر باطل شد بر آن بزنند؟ آیا این گونه نماز گزاران در خور « ویل » نمی باشند . در سوره ماعون می خوانیم : وای بر نماز گزاران ... همان نماز گزارانی که در نماز خود ریا می ورزند .

 بزرگ ترین آفت نماز جهل و ریا است و بهترین عوامل بهبود نماز و هر کار دیگر آگاهی و اخلاص است ریا کردن برای دنیا است و همچنان که وضو برای نماز واجب است ترک ریا و دست شستن از دنیا نیز که وضوی باطنی است برای نماز و روی آوردن به خدا ضرورت دارد .

این وضویی است که می توان با آن تا قیامت نماز گزارد .

                      نماز را با ریا از اثر نیندازیم . ترک ریا کنیم و نمازی اثر بخش بگزاریم